Vả-thi – Người Vợ Bị Để Bỏ Của Sách Ê-xơ-tê

Trong Kinh Thánh Cựu Ước có câu chuyện của hoàng hậu Ê-xơ-tê. Ê-xơ-tê là một cô gái gốc Hê-bơ-rơ (hay Do Thái) trong thời kỳ đế quốc Ba Tư thống trị phần lớn thế giới Âu châu, Phi châu và một phần Á châu. Câu chuyện ấy kể lại sự kiện người con gái Do Thái nầy, trong sự can đảm của nàng, đã dùng vai trò hoàng hậu của mình để cứu dân tộc Do Thái không bị diệt chủng. Tuy nhiều người xem câu chuyện Ê-xơ-tê chỉ có tính cách lịch sử, nhưng thật sự, lý do sách ấy được chọn làm một trong những sách của toàn bộ các sách của Kinh Thánh là vì chuyện ấy nói lên phép lạ diệu kỳ đã gìn giữ dòng giống Do Thái tồn tại, vì từ giống dân ấy Đức Chúa Giê-su, là Cứu Chúa của toàn nhân loại ra đời xuống trần gian.

Nhưng khởi đầu của sách Ê-xơ-tê là câu chuyện của hoàng hậu đương nhiệm của vua A-suê-ru là hoàng hậu Vả-thi.

Theo sử liệu, câu chuyện nầy xảy ra vào khoảng năm 480 Trước Công nguyên. Sau khi đế quốc Ba-by-lôn bị quân đội của vua Đa-ri-út xứ Ba Tư tấn chiếm, người con gái của vua Ba-by-lôn (Vua Ben-xát-xa) là Vả-thi bị bắt cóc và vua Đa-ri-út gả nàng làm vợ cho con trai mình là vua A-suê-ru (còn gọi là vua Xéc-xe).

Theo lời Kinh Thánh, Vả-thi rất đẹp và hẳn được trọng vọng vì trong ngày quốc khánh kỷ niệm ba năm lên ngai của Vua A-suê-ru, khi nhà vua tổ chức yến tiệc đãi các quần thần và quan khách từ khắp nước chư hầu đến, hoàng hậu Vả-thi cũng mở đại tiệc riêng trong dinh để tiếp đón các phu nhân.

Cuộc yến tiệc của nhà vua kéo dài bảy ngày, Kinh Thánh nói rõ, rượu được uống thả cửa, mọi khách đều say sưa ngày đêm. Đến ngày thứ bảy của cuộc liên hoan, vua A-suê-ru và quần thần say khướt và trong cơn say quá thích thú vua muốn khoe người vợ đẹp của mình cho mọi khách được chiêm ngưỡng. Kinh Thánh ghi “vua A-suê-ru truyền lệnh cho bảy quan thái giám hầu vua đưa hoàng hậu Vả-thi, đầu đội vương miện, đến ra mắt vua, để phô bày sắc đẹp của hoàng hậu ra trước mắt dân chúng và quan chức, vì hoàng hậu đẹp lắm.”

Có thể thấy việc mình là một người phụ nữ, mà theo văn hóa Ba Tư, vẻ đẹp của người phụ nữ luôn được che đậy chỉ để riêng cho chồng chiêm ngưỡng, nay phải đi ra biểu diễn, chỉ mang một vương miện trên đầu và phô bày vẻ đẹp của mình trước mặt một buổi tiệc toàn đàn ông đang say khướt, như là một vũ nữ quả là một điều sỉ nhục. Hoàng hậu Vả-thi đã từ chối lời yêu cầu bất nhã nổi hứng trong cơn say của nhà vua.

Sự từ chối của hoàng hậu làm toàn nội các nhà vua bàng hoàng. Nhà vua bẽ mặt. Ba Tư thời ấy là một đại cường quốc và vua còn đang dự tính sau buổi đại tiệc là vua sẽ đem quân đi chiếm xứ Gờ-réc, mà vợ của vua lại dám bất tuân lệnh của vua. Kinh Thánh ghi lại, “Vua hội ý với các nhà thông thái hiểu biết thời vận, vì vua có lệ tham khảo ý kiến tất cả những người thông thạo luật pháp và vấn đề xét xử; những người thân cận với vua là bảy vị thượng thư của đế quốc Ba Tư và Mê-đi là những người được quyền yết kiến vua, và nắm chức vụ hàng đầu trong đế quốc; ‘Hoàng hậu Vả-thi bất tuân lệnh vua A-suê-ru truyền qua các thái giám, vậy chiếu theo luật pháp, ta phải xử lý thế nào?’ Trước sự hiện diện của các vị thượng thư, Thượng thư Mê-mu-can tâu với vua: ‘Hoàng hậu Vả-thi chẳng những có lỗi với bệ hạ, mà lại còn có lỗi với tất cả các quan chức và tất cả các dân tộc trong khắp các tỉnh của bệ hạ nữa. Vì hành động này của hoàng hậu sẽ đồn đến tai tất cả các phụ nữ, khiến họ khinh thường chồng, vì họ nói: ‘Vua A-suê-ru có truyền lệnh đưa hoàng hậu Vả-thi đến trước mặt vua, nhưng hoàng hậu không chịu đi.’ Ngay chính hôm nay, các phu nhân trong đế quốc Ba Tư và Mê-đi nghe về hành động của hoàng hậu sẽ thuật lại như vậy với tất cả các vị quan chức của bệ hạ, gây ra lắm chuyện khinh dể và giận dữ. Nếu bệ hạ đẹp ý, xin bệ hạ ra sắc lệnh cấm Vả-thi đến trước mặt bệ hạ, và ban chức hoàng hậu cho người khác xứng đáng hơn. Xin bệ hạ cho ghi chép sắc lệnh này trong đạo luật của đế quốc Ba Tư và Mê-đi, như vậy sắc lệnh này sẽ không hề bị hủy bỏ. Khi sắc lệnh này, mà vua sẽ ký, được công bố ra khắp đế quốc và đế quốc của bệ hạ thật là rộng lớn, mọi bà vợ đều sẽ tôn trọng chồng, bất luận cao sang hay nghèo hèn.’”

Và vua đã truất phế Hoàng hậu Vả-thi khỏi tước vị hoàng hậu của nàng. Kinh Thánh không nói đến số phận của nàng Vả-thi sau câu chuyện ấy. Sử sách không biết đến sự truất phế ấy là gì. Nhưng Kinh Thánh, sách Ê-xơ-tê ghi rằng khi vua đã tỉnh cơn say thì nhớ lại Vả-thi và sắc lệnh mà mình đã lỡ ký dứt bỏ ngôi hoàng hậu của nàng nên vua buồn, và các thượng thư và thái giám nghĩ đến chuyện tìm một người vợ mới cho vua để đăng quang chức hoàng hậu.

Và câu chuyện của người con gái Hê-bơ-rơ tên là Ê-xơ-tê được chọn thành hoàng hậu của đế quốc bắt đầu sau đó. Chuyện Ê-xơ-tê được truyền tụng và cũng đã được người Do Thái ghi nhớ qua ngày lễ Pu-rim. Ngày nay, người Do Thái tại Israel vẫn giữ tập tục ăn mừng ngày lễ Pu-rim vào ngày 18 tháng 2 hằng năm.

Ngọc-Liên